|
| Kościół
w Łabonarach (Labanoras)
|
Młyn
wodny w Pakretuone (Pakretuonė) |
ATRAKCJE
TURYSTYCZNE
•
Kościół w Łabonarach (Labanoras)
Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny z popiołu odrodził się do nowego
życia. Nie minęło i dwóch lat od dnia, gdy 20 grudnia 2009 r. ogień pochłonął dwa
stulecia stojący, niedawno odrestaurowany kościół w Łabonarach (Labanoras). Patrząc na stojący w
płomieniach kościół ludzie nie wierzyli, że po niespełna dwóch latach zostanie
zbudowany trzeci kościół w Łabonarach (Labanoras).
•
Młyn wodny w Pakretuone (Pakretuonė)
Pakretuone – to niewielka wieś w święciańskim rejonie, nieopodal niej nad
rzeczką Kretuona stoi stary młyn wodny w Pakretuone. Co prawda młyn i całe otaczające
go terytorium są prywatyzowane i ogrodzone wysokim płotem, jednak przybywający turyści
za opłatę o wielkości kilku litów mogą wejść na terytorium i podziwiać zabytkowe
cudo techniki. Do młyna w Pakretuone warto zajrzeć tym, którzy chcą odczuć
autentyczny duch auksztockiej wsi. Na terytorium jest obóz wypoczynkowy i zdrowotny
biblioteki narodowej im. Martynasa Mažvydasa, w starych i autentycznych budynkach której
urządzono dom wypoczynkowy z 2, 3, 4-ro miejscowymi pokojami, łaźnią, salą z
kominkiem i oczywiście jest tam stary młyn wodny w Pakretuone z niepowtarzalnymi
kaskadami, pod którymi bardzo przyjemnie można popluskać się w gorące letnie dni.
Siła strumienia wody młyna jest regulowana przy pomocy dźwigni. Im więcej się ich
wyciągnie, tym silniejszy będzie strumień wodospadów. Na nogach pomoże się utrzymać
tylko sznur przymocowany do brzegów. Lecz nawet trzymając się go z całych sił jest
duże prawdopodobieństwo, że woda poniesie nas w dół rzeczki, dlatego należy bardzo
uważać.
•
Były dworek w Cirkliszkiai (Cirkliškiai) (XIX w.)
Dworek jest o około 2 km oddalony od Święcian (Švenčionys), na południowy wschód
od drogi prowadzącej do Wilna. Budynki pamiątkowe – pałac, lodziarnia, kuźnia. Od
drogi reprezentacyjna aleja prowadzi do przestronnego parteru naprzeciwko pałacu. Zespół
był tworzony na początku XIX w. Domicelė Sekežinskaitė-Mostovskienė była jedną z
osób opracowujących projekt. W XIX w. dworek w Cirkliszkiai (Cirkliškiai) odwiedzał historyk Joachim Lelewel,
malarz Jonas Rustemas oraz inni działacze kultury. Rodzina Mostowskich
(Mistovskiai) wspierała powstanie 1863 r. Pod koniec XIX w. dwór przeszedł do rodziny
Chaleckis (Chaleckiai). Po II wojnie światowej gospodarstwo przejęła gospodarka
sowiecka, później urządzono tu technikum rolnicze. Obecnie mieści się tu
Święciańskie Centrum Przygotowania Zawodowego.
 |
| Dworek
w Cirkliszkiai (Cirkliškiai) |
|
•
Źródło „Lino verdenė“
Źródło
„Lino verdenė” mieści się na wzgórzu w sosnowym lesie, wysokość wzgórza wynosi
15-17 m, w dolnej części urwiska, nieopodal jeziora Sėtikis (6-10,5 m od niego). Różnica
wysokości między źródłem i poziomem jeziora Sėtikis wynosi 0,85 m. Absolutna
wysokość źródła wynosi około 171,2 m. Źródło jest opadające, jego wody są
skoncentrowane, nigdzie nie emigruje. Długość powierzchni wądołu źródła wynosi 1,5
– 1,8 m, szerokość – 045 – 0,5 m i mieści się w basenie w kształcie podkowy, który
od strony jeziora jest ogrodzony kamienną ścianą, jego głębokość – 40-47 cm. Dno
twarde (piasek z niewielkimi kamieniami), w wielu miejscach pokryty zielenicami lub
brunatnicami. Woda z basenu przelewa się przez kamienną ściankę i ścieka do jeziora
Sėtikis trzema bruzdami o szerokości 15-20 cm i głębokości około 8 cm. Pozostała
wyższa część źródła znajdująca się nad wądołem jest pokryta bujną trawą,
pączkują tu skrzypy i inne wodne rośliny. Źródlana woda jest czysta, bez koloru, bez
zapachu, trochę smakuje błotem i żelazem. Temperatura wody osiąga +7.50C (14-08-1990),
+7.60C (11-09-1990) i +8.00C (03-06-1999). Zimą nie zamarza. Ogólna mineralizacja –
225.4 mg/l. To słodka woda, średnio twarda, na podstawie składu chemicznego – woda
magnesowo-wapniowa. W porównaniu ze standardami jakości słodkiej wody pitnej
(maksymalnie dopuszczalną koncentracją składników), ta źródlana woda zawiera o około
3,3 raza więcej żelaza. Przepływ wody w źródle „Lino verdenės” wynosi 5.88 l/s
lub 507,67 m³ w ciągu doby. Wcześniej woda ze źródła przebijała się mocniej,
jednak po melioracji okolicznych terytoriów siła przebicia spadła. W polnych kamieni
wymurowano nową ściankę tamującą o szerokości 30 cm i wysokości 60 cm (przedtem
była drewniana) z trzema kanałami na górze, które są wykonane z ciętego kamienia
bazaltowego. Dolna część sufizyjnego leja urwiska jest wzmocniona wciśniętymi w
miękki grunt głazami o średnicy 20-30 cm, których większość znajduje się pod
wodą. Starsi mieszkańcy okolicy opowiadają, że w urwisku nad źródłem „Lino
verdenės”, gdzie obecnie jest równe miejsce, przed około 50 latami stała chatka, w
której jakaś kobieta za pieniądze sprzedawała źródlaną wodę. W ten sposób
zgromadziła tyle pieniędzy, że kupiła za nie dom gdzie indziej …
•
Fabryka ziół leczniczych w Święcianach (Švenčioniai)
„Švenčionių vaistažolės“ – to największa spółka w krajach bałtyckich
produkująca lekarstwa, herbaty lecznicze, suplementy diety – swą produkcję już
udostępniła także konsumentom zagranicznym. Fabryka ziół leczniczych w Święcianach
(Švenčioniai) powstała w 1883 r., jednak II
wojna światowa zakłóciła działalność fabryki, a w 1944 r. nacyści, opuszczając
Święciany, spalili ją. Fabrykę zregenerowano w 1955 r. – wówczas zaczął działać
pierwszy zakład paczkowania ziół leczniczych. W ciągu 20 lat może fabryki wzrosły
ponad dwukrotnie – w 1982 roku przetwarzano 542 tony ziół leczniczych, paczkowano 427
ton leczniczych herbat. Chociaż fabryka ziół leczniczych w Święcianach (Švenčioniai) była jedyną w Związku Radzieckim spółką
produkującą herbaty lecznicze, powierzchnia produkcyjna fabryki nie rosła, w opłakanym
stanie był także sprzęt produkcyjny – zużyty i przestarzały. Fabryka nie mogła
zaspokoić ogromnego popytu, dlatego ówczesne Ministerstwo Ochrony Zdrowia zdecydowało
zrekonstruować i poszerzyć fabrykę. Rekonstrukcję rozpoczęto w 1991 r., jednak zmiany
polityczne i gospodarcze w kraju nie pozwoliły na jej zakończenie. W 2000 roku spółkę
nabyła firma „VIP Progres“. W ciągu dwóch lat budynek fabryki został
przekształcony, zamontowany najnowsza w Europie linia technologiczna do paczkowania
herbat.
•
Wieża obserwacyjna w Kochanówce (Kochanovka)
Starostwo święciańskie, rejon święciański, park regionalny Sirweta (Sirv ėta).
Wysokość wieży 26 m. Jadąc drogą Święciany (Švenčionys) – Melegiany
(Mielagėnai) (Nr 4401) ma 3-im kilometrze jest zakręt w lewo i do wieży pozostaje 0,4
km. Po wejściu na 26-metrową wieżę rozprzestrzenia się panorama jeziora Belis
(Bėlis) i lasów parku regionalnego Sirweta (Sirvėta).
 |
| Źródło
„Lino verdenė“
|
Fabryka
ziół leczniczych w Święcianach (Švenčioniai) |
|
